١- درونگرایی:
یکی از باورهای مردم ایران زندگی شخصی و حرمت آن بوده که این امر به گونه ‌ ای معماری ایران را درون ‌ گرا ساخته است. معماران ایرانی با سامان ‌ دهی اندام ‌ های ساختمان در گرداگرد یک یا چند میان ‌ سرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می ‌ کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می ‌ داد.

درون گرایی مفهومی است که به صورت یک اصل در معماری ایران وجود داشته و با حضوری آشکار ، به صورتهای متنوع ، قابل درک و مشاهده است .
اصولاً در ساماندهی اندام های گوناگون ساختمان به ویژه خانه های سنتی، باورهای مردم، بسیار کارساز بوده است. یکی از باورهای مردم ایران ارزش نهادن به زندگی شخصی و حُرمت آن و نیز عزت نفس ایرانیان بوده که این امر به گونه ای معماری ایران را درون گرا ساخته است .

معماران ایرانی با ساماندهی اندامهای ساختمان در گرداگرد یک یا چند میانسرا، ساختمان را ازجهان بیرون جدا می کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می‌داد. خانه های درونگرا در اقلیم گرم و خشک، همچون بهشتی در دل کویر هستند، فضای درونگرا مانند آغوش گرم بسته است واز هر سو رو به درون دارد.

سر در این خانه ها دارای دو سکو بود و درها دارای دو کوبه‌ی جدا ویژه‌ی مردان و زنان. دو دالان یکی از بخش بیرونی و دیگری از بخش اندرونی خانه به هشتی راه داشتند. اندرونی‌جایگاه زندگی خانواده بوده و ‌بیگانگان بدان راه نداشتند.
بیرونی، ویژه‌ی مهمانان و بیگانگان بود که جداگانه پذیرایی می شدند و گاهی مهمانان در بالاخانه (اتاق روی هشتی) که به اندرونی نزدیک بود پذیرایی می شدند.

بخش بیرونی، آذین‌های بیشتری نسبت به اندرونی داشت. معماران حتی در ساختمان‌های برونگرا مانند کوشک میان باغ ها، نیز درونگرایی را پاس می داشتند. کوشک ها ساختمانهایی برونگرا بودند که گرداگرد آنها باز بود و از هر سو به بیرون باز می شدند. بیشتر خانه های غربی یا شرق آسیا چنین هستند..

خانه های برونگرا در برخی سرزمینهای ایران نیز ساخته می شود. مانند کردستان، لرستان و شمال ایران، ولی در سرزمین های میانی و گرم و خشک ایران، خانه های درونگرا، پاسخ در خوری برای خشکی هوا، بادهای آزاردهنده، شن های روان و آفتاب تند هستند.

ویژگی معماری غیر قابل انکار آثار و ابنیه ای مانند خانه ، مسجد ، مدرسه ، کاروانسرا حمام و غیره مربوط به خصوصیت درون گرایانه آن است که ریشه ای عمیق در مبانی و اصول اجتماعی –فلسفیاینسرزمیندارد .

با یک ارزیابی ساده می توان دریافت که در فرهنگ این نوع معماری ، ارزش واقعی به جوهر و هسته باطنی آن داده شده است و پوسته ظاهری ، صرفا پوششی مجازی است که از حقیقتی محافظت می کند و غنای درونی وسربسته آن تعیین کننده جوهر و هستی راستین بنا است و قابل قیاس با وجوهات و فضای بیرونی نیست .

درون گرایی در جستجوی حفظ حریم محیطی است که در آن شرایط کالبدی با پشتوانه تفکر ، تعمق و عبادت به منظور رسیدن به اصل خویش و یافتن طمانینه‌ی خاطر و آرامش اصیل در درون ، به نظمی موزون و متعالی رسیده است . به طور اعم و بر اساس تفکر شرقی و در سرزمینهای اسلامی ؛ جوهر فضا در باطن است و حیاط درونی ، به وجود آورنده اساس فضا است.

٢- پرهیز از بیهودگی:
در معماری ایران تلاش می شده کار بیهوده در ساختمان سازی نکنند و از اسراف پرهیز می کردند. این اصل هم پیش از اسلام و هم پس از آن مراعات می شده است. در قرآن کریم آمده "مومنان،آنانکه از بیهودگی روی گردانند"(سوره ی مومنون،آیه سوم.)

اگر در کشورهای دیگر،هنرهای وابسته به معماری مانند نگارگری(نقاشی)و سنگتراشی،پیرایه(آذین)به شمار می آمده، در کشور ما هرگز چنین نبوده است.گره سازی با گچ و کاشی و خشت و آجر و به گفته ی خود معماران،"آمود" و اندود بیشتر بخشی از کار بنیادی ساختمان است. اگر نیاز باد در زیر پوشش آسمانه (سقف)،پنامی (عایقی) در برابر گرما و سرما ساخته شود یا افراز بنا که ناگزیر پرو پیمون است و نمی تواند به دلخواه معمار کوتاهتر شود،تنها با افزودن کاربندی می توان آنرا کوتاهتر و "بِاندام" و مردم وار کرد. اگر اُرسی(باز) و روزن با چوب یا گچ و شیشه های خرد و رنگین گره سازی می شود. برای این است که در پیش آفتاب تند و گاهی سوزان،پناهی باشد تا چشم را نیازارد و اگر گنبدی از تیزه تا پاکار با کاشی پوشیده می شود تنها برای زیبایی نیست. وانگهی باید دانست که واژه ی "زیبا" به معنای "زیبنده بودن" و تناسب داشتن است نه قشنگی و جمال.

در زیگورات چغازنبیل از 1250 پیش از میلاد،می توان کاربرد کاشی را دید. در این ساختمان،اِزاره دیوارها را با کاشی آبی آمود کرده اند. چون هنگام رفت و آمد مردم،برخورد به پای دیوار بیشتر بوده است،و چون خشت در برابر باران آسیب می دیده،نمای ساختمان را با آجر پوشانده اند.

معماران ایرانی در جاهایی که مردم در آن بر زمین می نشستند و به دیوار تکیه می زدند،برای افزایش پایداری ازاره دیوار،آنرا با اندودی از گچ که با کتیرا آمیخته شده بود،تا بلندی یک گز(هر گز برابر 66/106 سانتیمتر)اندود می کردند که رویه ای سخت به دست می آمد،به گونه ای که خراشیدن آن دشوار بود.ازاره بیرونی ساختمان را هم بیشتر با سنگ کار می کردند.

همچنین از کاشی در آمود گنبدها بهره گیری می کردند و آنرا پر از نقش و نگار می کردند. این تکه های رنگی کاشی،آسانتر تعمیر و بازسازی می شدند.کاشی عمر زیادی ندارد و پس از زمانی از جا کنده شده و فرو می ریزد،به ویژه در جاهایی که برف و یخ هم باشد. اگر رویه ای یکرنگ باشد،بازسازی بخش کنده شده دشوار می شود و کار دو زنگ در می آید.ولی هنگامی که تکه تکه و چند رنگ باشد کار آسانتر است.

٣- مردم واری( محوری):
مردم محوری به معنای رعایت تناسب میان اندام ‌ های ساختمانی با اندام ‌ های انسان و توجه به نیازهای او در کار ساختمان ‌ سازی است. در ایران هم مثل مکان ‌ های دیگر، معماری هنری وابسته به زندگی است. معمار ایرانی بلندای درگاه را به اندازه بالای مردم می ‌ گرفته و روزن و روشندان را چنان می آراسته که فروغ خورشید و پرتو ماه را به اندازه دلخواه به درون سرا می آورد. پهنای اتاق خواب به اندازه یک بستر است و افراز طاقچه به اندازه ای است که نشسته و ایستاده به آسانی در دسترس باشد و از طرفی تالار که مخصوص مهمان است به اندازه ‌ ای پهناور و باشکوه بوده که شایسته پذیرایی باشد.

۴- خودبسندگی:
معماران ایرانی تلاش می کردند ساختمایه ی مورد نیاز خود را از نزدیک ترین جاها به دست می آوردند و چنان ساختمان می کردند که نیازمند به ساختمایه ی جاهای دیگر نباشد و "خودبسنده" باشند. بدین گونه کار ساخت با شتاب بیشتری انجام می شده و ساختمان با طبیعت پیرامون خود"سازوارتر" در می آمده است و هنگام نوسازی آن نیز همیشه ساختمایه ی آن در دسترس بوده است.

معماران ایرانی بر این باور بودند که ساختمایه باید "بوم آورد" یا "ایدری"(اینجایی) باشد. به گفته ی دیگر فرآورده (محصول) همان جایی باشد که ساختمان ساخته می شود و تا آنجا که شدنی است از امکانات محلی بهره گیری شود.

برای نمونه در ساخت پارسه(تخت جمشید)،بهترین را از یک کان(معمدن)در نزدیکی دشت مرغاب به دست می آوردند و با ارابه های چوبی به پارسه می رساندند. این سنگ را بیشتر برای روکش دیوارهای ستبرخشتی به کار می بردند.فرآوردن خشت نیز کاری بسیار ساده بوده است.

معماران ایران تا آنجا که می شد تلاش داشتند ساختمایه ی مرغوب به کار برند و با بهترین گونه ی خاک،گچ،آهک و سنگ کار می کردند.اگر فرآوردن و آماده ساختن آن از همانجا شدنی نبود،از جای دورتر بهره می گرفتند.برای نمونه چون خاک پیرامون شیراز،"ریگ بوم" بود،به کار آجر ساختن نمی خورد،پس خاک رُس بهتر از لار یا از خان خوره(آبادای میان را اصفهان) به دست می آوردند.یا در کناره ی کویر،چون خاک شوره دار بود،آجر خوبی به دست نمی آمد.پس هنگام کار این آجرها را میان چند رج خشت می چیدند و برای از میان بردن شوره ی آنها،دوغابی به نام "فرش آهک" به کار می بردند که با ماسه ی نرم درست می شد.

نمونه ی دیگر از خودبسندگی و بهره گیری از امکانات موجود،در ساخت میانسرای(حیاط) گود یا "باغچال"یا گودال باغچه در خانه ها بود.برای گودکردن ساختمان و دسترسی به آب،ناگزیر باید خاکبرداری فراوانی می شد.در تهران،آب روگذر بود و از آن برای پرکردن آب انبارها بهره می بردند.در کاشان،زواره و نایین آب زیرگذر بود،برای همین میانسرا را چنان گود می ساختند که تنه ی درختان باغچه در گودی پنهان می شد.معماران خاک برداشته شده را دوباره در همان ساختمان به کار می بردند.گود شدن ساختمان به ایستایی تاق ها نیز کمک می کرد.چون زمین،پشت بند در برابر رانش بود.

باز برای نمونه،در محله ی شارستان یزد،زمین تا ژرفای دو متری از جنس خاک رُس و پایین تر از آن،جنسی به نام"چلو" یا"کرشک" است که لایه ای بسیار سخت است. معماران خاک رُس را برداشته و روی لایه ی سخت،با همان خاک ساختمان می ساختند.

یکی از نکات مهم در معماری ایران این است که اساساً یکی از انگیزه های بنیادی در ساخت آسمانه خمیده ی تاقی و گنبدی و بهره گیری گسترده از آنها،این بوده که چوب مناسب برای ساختمان سازی در همه جا یافت نمی شده است.ولی فرآوردن خشت و آجر ساده بود.معماران هم دست به نوآوری هایی زدند که با خشت و آجر بتوان دهانه های بزرگ را پوشاند.آنها گونه های فراوانی از چفد مازه دار و تیزه دار را به کار گرفتند.

از چفد مازه دار در زیگورات چغازنبیل و از چفد تیزه دار در سد درودزن شیراز بهره گیری شده است.تاق و گنبد را می شد با خشت که ساختمایه ای ناپایدار است هم ساخت.برای نمونه،آسمانه یخچالهای سنتی،گنبد بستو بوده که با خشت ساخته می شده،چون بسیار کمتر از آجر،گرمای بیرون را از خود می گذراند.این گنبدهای خشتی بسیار هم پایدار بودند.(در زمین لرزه ی طبس،ساختمان های بتنی پیش فشرده ویران شدند،ولی یخچالها که با گنبد کلنبو ساخته شده بودند بر جای ماندند.)

بدین گونه شاید بتوان انگیزه ی بنیادی بهره گیری از تاق و گنبد در معماری ایران را باور به "خودبسندگی" در ساختمان سازی دانست.


۵- نیارش:
واژه ی"نیارش"در معماری گذشته ی ایران بسیار به کار می رفته است.نیارش به دانش ایستایی،فن ساختمان و ساختمایه (مصالح)شناسی گفته می شده است.

معماران گذشته به نیارش ساختمان بسیار توجه می کردند و آنرا از زیبایی جدا نمی دانستند.آنها به تجربه به اندازه هایی برای پوشش ها و دهانه ها و جرزها دست یافته بودند که همه بر پایه ی نیارش به دست آمده بود. "پیمون"،اندازه های خردو یکسانی بود که در هرجا در خور نیازی که بدان بود به کار گرفته می شد. پیروی از پیمون هرگونه نگرانی معمار را درباره ی نااستواری یا نازیبایی ساختمان از میان می برده،چنانکه یک گِلکار نه چندان چیره دست در روستایی دور افتاده می توانست با به کار بردن آن،پوشش گنبدی را به همان گونه انجام دهد که معمار کار آزموده و استاد پایتخت.معماران همراه با بهره گیری از پیمون و تکرار آن را در اندازه ها و اندام ها،ساختمان ها را بسیار گوناگون از کار در می آوردند. هیچ دو ساختمانی یکسان در نمی آمد و هر یک ویژگی خود را داشت،گرچه از یک پیمون در آنها پیروی شده بود.

چرا باید دیوار را در برابر رطوبت محافظت کرد؟

هر ساله بر اثر ورود رطوبت و آب به داخل ساختمان و یا نفوذ آن به درون اجزا ساختمانی ضررهای هنگفتی وارد آمده و تاثیرات نابود کننده ای بر روی سازه ساختمان ها به وجود می آید. چوبها می پوسند ، فلزات دچار زنگ زدگی می شوند. از جمله تاثیرات دیگر هجوم رطوبت و ماندگاری آن ، ظهور حشرات و قارچها در ساختمان می باشد. روکشهای گچی دیوارها متورم می شوند.اگر سرمای هوا به درجه ی مناسبی برسد.

هر ساله بر اثر ورود رطوبت و آب به داخل ساختمان و یا نفوذ آن به درون اجزا ساختمانی ضررهای هنگفتی وارد آمده و تاثیرات نابود کننده ای بر روی سازه ساختمان ها به وجود می آید. چوبها می پوسند ، فلزات دچار زنگ زدگی می شوند. از جمله تاثیرات دیگر هجوم رطوبت و ماندگاری آن ، ظهور حشرات و قارچها در ساختمان می باشد. روکشهای گچی دیوارها متورم می شوند.اگر سرمای هوا به درجه ی مناسبی برسد. 

یخبندان موجبات تخریب اکثر مصالح را فراهم می آورد. آبی که به داخل مصالح ساختمان نفوذ کرده است ، پس از منجمد شدن منبسط می گردد، و آب منبسط شده مصالح را خرد و فرسوده می کند. این پدیده را در اجزا نمای ساختمان مانند سنگ ، آجر یا اندود ها بیشتر مشاهده می کنیم. رطوبت به دو طریق به دیوار تاثیر می گذارد: اول جذب رطوبت موجود در خاک و دومی تاثیر رطوبت ناشی از بارندگی . بدترین خرابیها در مورد دیوارهایی که فاقد درپوش هستند رخ می دهد. نقص در اجرای بامها و یا درپوش روی دیوارها به مرور و به صورت متوالی ساختمان را چنان فرسوده می کند که تا مرز تخریب کامل ساختمان را تهدید می کند.

چگونگی جذب رطوبت توسط دیوار.
همه ی مصالح بنایی تا حدودی متخلخل هستند و آب را به داخل خود جذب می کنند. این آب به همراه املاحی که در آن محلول هستند موجبات تخریب دیوار را فراهم می کنند.
آب از سه طریق جذب دیوار می گردد.
الف: نفوذ رطوبت از طریق زمین و پی دیوار
ب: نفوذ رطوبت از طریق بدنه ی دیوار
ج: نفوذ رطوبت از طریق روی دیوار
جلوگیری از نفوذ رطوبت به دیوار.
الف: کم کردن رطوبت خاک اطراف ساختمان(زهکشی)
ب: استفاده از مصالحی که جاذب رطوبت نباشند.
بعضی از مصالح کمتر تحت تاثیر رطوبت محیط قرار می گیرند. سنگهای ساختمانی بسیار کمتر از آجر آب محیط را به خود جذب می کنند. بطور کلی علت جذب رطوبت مصالح ساختمانی به میزان تخلخل و وجود حفره های آوندگونه و همچنین تماس مستقیم مصالح با آب و یا مصالح مرطوب می باشد. لذا میباید ما بین جسم مرطوب و مصالح یا اجزا ساختمانی مورد نظر صفحه ای قرار دهیم که مانع از عبور رطوبت گردند. به آن دسته از مصالحی که مانع از عبور رطوبت و آب می شوند ، عایق رطوبتی می گویند.

کدام دسته از مصالح عایق رطوبت هستند؟
کلیه مصالحی که متخلخل و یا دارای حفره های آوند گونه نباشند می توانند به عنوان عایق رطوبتی مورد استفاده قرار گیرند.از دیگر خصوصیات این مصالح عبارت است از:
- غیر قابل ترکیب بودن با سایر مواد موجود در محیط (آب،هوا،مصالح مجاور)
- دوام و مقاومت کافی در برابر نیروهای محیطی و مکانیکی
- قابلیت انعطاف
- دارا بودن خصوصیات مثبت کاربردی (حمل و نقل،قیمت مناسب،نگهداری آسان)
الف-نفوذ رطوبت به دیوار داخلی ساختمان
- نفوذ رطوبت از طریق زمین و پی ساختمان: برای جلوگیری از نفوذ رطوبت در این حالت باید حرکت آن را به ترتیبی سد نمود و برای این منظور روی پی را با لایه عایق پوشانده و سپس دیوار چینی را از روی عایق شروع می نماییم . ولی چون غالبا سطح پی از کف تمام شده ساختمان پایینتر است ، قبلا روی پی را با کرسی چینی تا حد بالای قلوه چینی (بلوکاژ) کف بالا آورده ، سپس روی آن را عایق می کنیم. باید به خاطر داشته باشیم که چنانچه لایه عایق از حد بالای قلوه چینی پایینتر قرار گیرد،جلو نفوذ رطوبت کاملا گرفته نمی شود و از آن قسمت از دیوار که پایینتر از کف سازی قرار دارد، رطوبت به طرف بالا نفوذ می کند.
- نفوذ رطوبت از بدنه دیوار: چنانچه دیوار داخلی در جوار سرویسهای بهداشتی و یا هر مکان دیگری که احتمال نفوذ آب از یک سمت دیوار به سمت دیگر باشد، نسبت به عایق کاری دیوار اقدام می کنیم . باید در نظر داشته باشیم که چون در این گونه فضا ها به علت آبریزی ، کف سازی نیز ممکن است عایق کاری شده باشد،لزوما بایستی عایق سطوح عمودی و افقی به خوبی به یکدیگر متصل و یکپارچه گردند. قسمت داخلی دیوار از محل اتصال به کف تا ارتفاع 7 الی 10 سانتیمتر ،از مصالحی مانند پلاکهای سنگی ، موزاییک ، سرامیک ، یا چوب اجرا می شود . این قسمت را قرنیز پای دیوار می خوانند.

قرنیز پای دیوار علاوه بر ایجاد زیبایی و محافظت از پای دیوار در مقابل بر خورد اجسام گوناگون به آن می تواند به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت حاصل از شستشوی کف اتاق به دیوار در محل خود قرار گیرد. به طو ر کلی قرنیز ها احتیاجی به عایق کاری ندارند. در فضای سرویسها که کف آنها در معرض ریزش آب و رطوبت داخلی است عایق کاری کف این فضا ها به صورت کاسه بوده و تا ارتفاع ده سانتیمتر روی دیوار ها ادامه می یابد ، و سپس پوشش نهایی دیوار انجام می گیرد.
ب- نفوذ رطوبت به دیوار های جانبی ساختمان
- نفوذ رطوبت از طریق زمین و پی ساختمان: اصول جلوگیری از نفوذ رطوبت به دیوار های جانبی ساختمان از طریق زمین و پی ساختمان کاملا مشابه دیوارهای داخلی و با عایق کاری روی کرسی چینی تکمیل می گردد.
- نفوذ رطوبت از طریق بدنه ی دیوار : به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به دیوار های جانبی ساختمان از طریق بدنه ی دیوار، باید بدانیم که این رطوبت از دو جبهه جذب دیوار می گردد. اول از طریق آب جاری در کنار ساختمان و یا نفوذ تدریجی آب حاصل از ذوب شدن برفهایی که در کنار دیوار انباشته می گردند و دوم از طریق جذب رطوبت موجود در خاک مجاور دیوار، خصوصا در مورد ساختمانهایی که دارای زیر زمین هستند.
در مورد اول که خطر یخبندان و تخریب ناشی از انبساط آب جذب شده، در داخل مصالح دیوار نیز می رود از ازاره استفاده می کنیم. در قسمت خارجی دیوار در محل اتصال به کف، به دلیل تماس مستقیم با آب باران و برف ، و قرار گرفتن در معرض ضربه های احتمالی،با مصالح مقاومی مانند پلاکهای سنگی یا بتنی اجرا می شود، و به آن ازاره می گوییم.در این جزئیات ، حداقل ارتفاع ازاره از کف تمام شده خارج برابر با 30 سانتیمتر در نظر گرفته شده است ، که این مقدار با توجه به میزان بارندگی و میزان برف هر منطقه متغیر بوده. در صورتی که پلاکهای سنگی مورد استفاده قرار گیرد، حداقل ضخامت سنگ برابر با 3 سانتیمتر و نوع آن از انواع مقاوم در برابر ضربه ، با میزان کم جذب رطوبت و عدم وجود مواد حل شدنی در آب در نظر گرفته می شود . در مورد ازاره های بتنی ، حداقل عیار بتن غیر مسلح برابر با 200 کیلوگرم سیمان در متر مکعب بتن می باشد.

اصولا عایق کاری از روی سطح قلوه چینی (حد بالای کرسی چینی که حداقل 10 سانتیمتر پایین تر از کف تمام شده است) شروع، و تا روی سنگ ازاره ادامه می یابد. در این مسیر ، عایق کاری کوتاه ترین راه را خواهد پیمود.
نفوذ رطوبت از طریق روی دیوار : آب باران از طریق روی دیوار به راحتی جذب مصالح بنایی شده و علاوه بر آن نمای ظاهری ساختمان را زایل می نماید ، تخریب تدریجی دیوار را نیز به همراه دارد. برای جلوگیری از بروز این پدیده از درپوش یا قرنیز روی دیوار استفاده می کنند. عملکرد اصلی در پوش ، جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل دیوار و هدایت آب باران به خارج است. درپوش یا قرنیز روی دیوار با توجه به تماس مستقیم با آب و یخ ، معمولا از مصالحی مانند سنگ ، بتن و یا ورقهای گالوانیزه یا مصالح دیگر ساخته می شود. سطح درپوش با شیبی در حدود 3 تا 5 درصد به سمت خارج اجرا می شود و لبه ی آن به اندازه ی لازم و به صورت افقی از دیوار خارج شده ، در زیر آن شیاری به عنوان آبچکان تعبیه می شود.عمق آبچکان باید به حدی باشد که آب به خوبی از آن خارج شده ، و امکان رسیدن به دیوار را نداشته باشد. چنانچه دیوار در معرض باران و برف و رطوبت شدید قرار گیرد ، می توان از درپوشهای مختلف : مانند سنگ پلاک و ورق گالوانیزه استفاده کرد. برای نصب در پوشهای فلزی ، بلوکهای چوبی را که به صورت هرم ناقص ساخته شده است ، در فواصل معین (هر 50 تا 60 سانتیمتر ) روی دیوار و داخل ملات شکلی نصب می کنند که چوب نتواند از داخل آن خارج شود.سپس به اندازه عرض مورد نیاز تسمه های فلزی به ضخامت 3 میلیمتر ، و پهنای 2 تا 3 سانتیمتر را که لبه ی آنها بصورت خمیده از دیوار خارج می شود ، به چوبها پیچ و محکم می کنند.سپس ورقهای گالوانیزه که برای در پوش دیوار ساخته و لبه ی آنها فتیله و خم شده است، از دو طرف به
لبه ی تسمه ها محکم می شود.در اجرای این نوع درپوش باید دقت کرد که در مقابل بادهای شدید، مقاومت لازم را داشته باشد
عایقهای قیری
عایقی که برای جلوگیری از رطوبت ، بیش از همه و به صورتی رایج در ایران از آن استفاده می شود قیر می باشد.از انواع مصالح قیری می توان از انواع ،
قیر و گونی و همچنین مشمع های قیر اندود نام برد که طرز نصب آنها بر روی دیوارتقریبا مشابه هم است.

قیر: آخرین ماده ای که پس از به دست آوردن سایر فرآورده های نفتی از نفت خام در حرارت بیش از 380 درجه سانتیگراد باقی می ماند قیر است که در ایران استفاده از آن به عنوان ماده اولیه آب بندی ساختمان متداول می باشد. قیر، جسم سیاه رنگی است که بر اثر حرارت از حالت سخت به صورت مایع در می آید و دارای خواص عمده ی زیر است:
- غیر قابل نفوذ در مقابل آب و رطوبت
- مقاوم در مقابل اسید ها ، باز ها ، و نمکها ولی قابل حل در بعضی از حلالها ، بدون از دست دادن خواص
- قابل ارتجاع و چسبنده
- دارای رنگ ثابت
- عایق در مقابل جریان الکتریسیته
قیر در بعضی موارد ، برخی از خواص خود را از دست می دهد ، به طوری که نمی توان از آن به خوبی استفاده کرد این موارد عبارت است از:
- در حرارت زیاد تجزیه شده و توام با اشتعال به زغال تبدیل می شود
- در محیط مرطوب و آلوده به خاک نرم خاصیت چسبندگی ندارد
- در مقابل فشار ، حرارت و حلالها تغییر شکل می دهد .
- در جوار ملاتهای آهکی تجزیه شده ، خواص خود را از دست می دهد.
گونی: آب بندی کردن سطوح و دیوارها تنها به وسیله ی قیر غیر ممکن است. قیر نیاز به یک شبکه ی قابل انعطافی دارد که قیر را در خود حفظ کرده و بتواند به صورت یک ورقه ، به عنوان عایق استفاده شود خم شود ، در سطوح شیبدار و قائم به کار برور و ... برای این منظور از گونی استفاده می کنند. گونی که از الیاف کنف ساخته شده است ، باید نو ، با بافت مناسب ، کاملا سالم ، و بدون آلودگی و چروک بوده ، وزن آن حدود 380 گرم در متر مربع باشد.
اصول عایق کاری روی کرسی چینی:
- سطح اندود زیر عایق کاری باید پس از خشک شدن کاملا تمیز شود.
- یک قشر قیر 60/70 مذاب به مقدار مناسب به طور یکنواخت روی آن گسترده و بر روی سطح قیر گرم فشار داده می شود ، به طوری که در تمام نقاط کاملا به قیر بچسبد.
- قشری دیگرا از قیر مذاب 60/70 به مقدار مناسب و به طور یکنواخت روی گونی مجددا پخش می شود ، به طوری که تمام سطح گونی را بپوشاند.
- در مورد لایه دوم گونی دو مرحله آخر را مجددا تکرار می کنیم.
- باید خاطرنشان شود که در قیر گ.نی کرسی لازم است دو طرف کرسی چینی برابر شکل حدود 10-15 سانتیمتر اندود را پایین آورده و عایق را در طرفین کرسی چینی به همان اندازه پایین آوریم ، تا احتمال نفوذ رطوبت از کرسی کاملا از بین برود.
- لایه های قیر گونی باید در هنگام اتصال به یکدیگر ، حداقل 10 سانتیمتر روی هم قرار گرفته ، به وسیله قیر مذاب در محل اتصال کاملا به هم بچسبند ، به طوری که هیچ گونه درزی باقی نماند.
- عایقکاری نباید در حرارت کمتر از 4+ درجه سانتیگراد انجام شود.
- قیر باید تا هنگامی که گرم و به صورت مایع روان است ، مصرف شود.
- عایق رطوبتی باید تا زمان کفسازی توسط یک ردیف آجر و یا ملات ماسه سیمان به نحو مناسبی محافظت شود.

فرکانس ویبراتور، بهینه سازی مقاومت و دانسیته و دوام بتن

فرکانس ویبراتور، کلیدی است که ما را قادر می نماید بتن تازه را به بتنی یکپارچه تبدیل نمائیم. در صورتیکه فرکانس ویبراتور خیلی کم باشد، ویبراتور به درستی نمی تواند بتن را یکدست و یکپارچه نماید و چنانچه فرکانس ویبراتور خیلی زیاد باشد، به علت ازدیاد هوای داخل بتن، مقاومت ان در برابر خرابیهای ناشی از سیکلهای انجماد و ذوب شدن قابل ملاحظه ای پیدا می کند. اپراتورها و کارگران نیز تحت تاثیر فرکانس ویبراتور قرار می گیرند، چرا که کاهش فرکانس، مدت زمانی که اپراتور بایستی ویبراتور را در بتن تازه به منظور دست یابی به بتنی یکپارچه و یکدست قرار دهد، افزایش پیدا می یابد. به دلایل فوق الذکر، تصمیم بر آن شد که یک بازنگری دقیق در ارزیابی فرکانس ویبراتور در عملکرد قالبهای خود ویبره، ویبراتورهای دستی و ویبراتورهای نصب شده بر روی قالبهای رونده مخصوص ساخت پیاده روها و کف خیابانهای بتنی (Slip Form Pavers) صورت پذیرد.

فرکانس ویبراتور، کلیدی است که ما را قادر می نماید بتن تازه را به بتنی یکپارچه تبدیل نمائیم. در صورتیکه فرکانس ویبراتور خیلی کم باشد، ویبراتور به درستی نمی تواند بتن را یکدست و یکپارچه نماید و چنانچه فرکانس ویبراتور خیلی زیاد باشد، به علت ازدیاد هوای داخل بتن، مقاومت ان در برابر خرابیهای ناشی از سیکلهای انجماد و ذوب شدن قابل ملاحظه ای پیدا می کند. اپراتورها و کارگران نیز تحت تاثیر فرکانس ویبراتور قرار می گیرند، چرا که کاهش فرکانس، مدت زمانی که اپراتور بایستی ویبراتور را در بتن تازه به منظور دست یابی به بتنی یکپارچه و یکدست قرار دهد، افزایش پیدا می یابد. به دلایل فوق الذکر، تصمیم بر آن شد که یک بازنگری دقیق در ارزیابی فرکانس ویبراتور در عملکرد قالبهای خود ویبره، ویبراتورهای دستی و ویبراتورهای نصب شده بر روی قالبهای رونده مخصوص ساخت پیاده روها و کف خیابانهای بتنی (Slip Form Pavers) صورت پذیرد. 

چرا ما به دنبال فرکانسهای بالاتر هستیم؟ 

مقـدار انـرژی مورد نیازی که بایستی بـه منظـور یکپارچه سازی بتن بـه کار گرفته شود. بـرای کسی که بـه صورت دستی اقدام بـه متـراکم سازی بتن تازه نموده، معلوم و مشخص می باشد. نیرو و عملکرد ویبراتورها به مراتب از سایـر وسایل دستی متراکم سازی بتن، مؤثـر می باشد. زیـرا در مدت زمان کوتاهتری بـه کمک ویبراتورها، انرژی بیشتری به بتن منتقل می شود. مقدار انرژی منتقل شده به وسیله ویبراتور، با توان سوم فرکانس ویبراتور (f3) نسبت مستقیم دارد. در صورتی که تمام پارامترهای مربوط به ویبراتور و بتن را ثابت نگه داریم، با افزایش فرکانس ویبراتور از  vpm 6000 (لرزه در دقیقه) به vpm 7500، مقدار انرژی انتقالی به بتن در مدت زمان معین، دو برابر خواهد شد. مقدار انرژی خروجی از vpm 7500 به vpm9500 نیز دو برابر می گردد.

یک انتخاب صحیح در فرکانس بالاتر ویبراتور، می تواند به یکپارچه سازی هرچه مؤثرتر بتن و کاهش مدت زمان ویبره بیانجامد و البته انتخاب نادرست نیز، نتایج معکوس را به دنبال خواهد داشت؛ به تعبیر دیگری، انتخاب نادرست فرکانس پایین ویبراتور، منجر به یکپارچه سازی ناقص و معین بتن شده و یا مدت زمان بیشتری را برای ویبره نمودن طلب می کند. در صورتی که ولتاژ وروردی کم باشد، نیروی خروجی نیز کم خواهد بود و این به معنای تراکم ناقص و نامناسب بتن می باشد. کاهش فرکانس از vpm 8000 به vpm 6500 (حدود 20 درصد کاهش) انرژی خروجی را نصف می نماید. این کاهش انرژی خروجی ویبراتور را می توان با افزایش مدت زمان ویبره به دو برابر مدت زمان اولیه و کم کردن فواصل جاگذاری شلنگ ویبره در بتن جبران نمود. در حال حاضر ویبراتورهایی که با فرکانس حدود vpm 17000 در دسترس می باشند که امکان یکپارچه سازی هرچه سریعتر و بهتر بتن را در مدت زمان معین فراهم می اورند. فرکانس ویبراتور بر اساس لرزش ان در هوا تعیین می گردد؛ اما فرکانس که هنگام ادخال ویبره در بتن و در تماس با بتن اندازه گیری می گردد، معیار سنجش می باشد و این فرکانس به طور قابل ملاحظه ای از فرکانس اندازه گیری شده در هوا کمتر بوده و مقدار این افت به مشخصات مخلوط بتنی و حجم ان بستگی دارد. کاهش 20 درصدی فرکانس ویبره از هوا به داخل بتن دور از انتظار و غیر معمول نبوده و به روشنی افت فرکانس ویبراتور در هنگام ادخال ویبره به بتن به وسیله اپراتور ملموس و شنیدنی است. 

ایا مرز و محدودیتی برای ویبره های با فرکانس زیاد وجود دارد؟ 
ویبراتورهای فرکانس بالا، به طور مؤثری می توانند هوا را از بتن خارج نمایند و این موضوع به تراکم هرچه بهتر بتن می انجامد، لیکن ممکن است به کاهش مقاومت بتن در برابر خرابیهای ناشی از سیکلهای متوالی انجماد و ذوب نیز بیانجامد. ویبراتورها به دو طریق هوا را از بتن خارج می نمایند؛ و اندازه حبابهای هوا و حجم هوای خارج شونده از بتن تازه به پارامترهایی از جمله فرکانس ویبراتور وابسته می باشد. در وهله اول، ویبره با فرکانس مناسب، منجر به روانی بتن پلاستیک شده اجازه حرکت حبابهای هوا در کلیه اندازه ها را به سمت سطح بتن فراهم می سازد. از انجائیکه حبابهای بزرگتر سریعتر از حبابهای کوچکتر خود را به سطح بتن می رسانند، لذا حجم بزرگتری از هوای محبوس در همان مدت کوتاه اولیه ویبره، از بتن خارج می گردد. در مرحله دوم، ویبراتور در بتن تازه، متناوبا بتن محصور را فشرده و غیرفشرده (Compress & Decompress) نموده و کلیه حبابهای هوا نیز بر اثر فرکانس و لرزش ویبراتور منقبض و منبسط می شوند. لازم به ذکر است بر اثر پدیده های فوق الذکر ساختارهای ترد و لاستیک مانند حبابهای هوا دچار گسیختگی و انفجار می شوند. این گسیختگی در صورتی اتفاق می افتد که فرکانس نیروهای انقباضی و انبساطی وارده بر حبابها، با فرکانس طبیعی انها (حبابها) برابر شده و پدیده رزونانسی (Resonance) تشدید به وقوع بپیوندد. جای توجه دارد که حبابهای بزرگتر، فرکانس طبیعی پایین تری داشته، از این حبابهای مذکور تردتر و شکننده تر بوده و در طی فرایند ویبراسیون دچار از هم پاشیدگی می شوند. فرکانس روزنانسی حبابها در اب با اندازه انها نسبت معکوس دارد. بر اساس تجربیات سالیان متمادی با ویبراتورهای به فرکانس vpm 3000 تا vpm 6000، انتظار می رود در این محدوده فرکانسی تنها حبابهای بزرگتر و مبحوس (Entrapped) از بتن خارج شده و حبابهای کوچکتر بدون تحریک شدید، سالم در بتن باقی بماند. با بالا رفتن فرکانس ویبراتورها، عملکرد انها در خارج کردن حبابهای کوچکتر از بتن نیز به مراتب بهتر و مؤثرتر می گردد. فرکانس بالاتر در ویبراتورها، منجر به کاهش مقدار هوای موجود در بتن و همچنین کاهش مقاومت بتن در برابر خرابیهای ناشی از سیکلهای انجماد و ذوب می گردد. اندازه حبابهای هوا در ارتباط با مقاومت بتن در برابر سیکلهای انجماد و ذوب به همان اندازه از اهمیت برخوردار است که مقدار هوای موجود در بتن مهم می باشد. بنابراین در صورت ابقاء حبابهای کوچک در بتن، کاهش در حجم هوای موجود در بتن لزوما منجر به کاهش دوام بتن نمی گردد. 
چنانچه تراکم بتن بدون هوا مدنظر بوده و حفاظت در برابر سیکلهای انجماد و ذوب حائز اهمیت نباشد، خارج نمودن کلیه حبابهای هوا در تمام اندازه ها از بتن منجر به افزایش مقاومت بتن سخت شده و بالا رفتن دانسیته ان می گردد، اما در صورتی که تراکم بتن هوادار مد نظر باشد، فقدان حباب هوا، خصوصا حبابهای کوچکتر در بتن، مقاومت در برابر سیکلهای انجماد و ذوب را شدیدا کاهش می دهد. 

فرکانس بهینه ویبراتورها 
پس از بحث های صورت گرفته در قسمتهای قبل، حال جای این سؤال است که فرکانس بهینه ویبراتور به منظور تراکم سازی حداکثر بتن و رسیدن به بیشترین مقاومت در برابر خرابیهای ناشی از سیکلهای انجماد و ذوب چه مقدار است؟ پاسخ سؤال مذکور منوط به موارد مندرج در ذیل می باشد: نخست، این سؤال از جانب چه کسی مطرح گریده است؟ دوم، تجهیزات ویبره بتن دارای چه مشخصاتی است و ترکیب مخلوط بتنی چگونه است؟ سوم، مشخصات فنی بتن را چه کسی تهیه نموده است؟ 
برخی، در جدول مشخصات فنی، فرکانس را به vpm 5000 تا vpm 8000 محدود نموده اند، برخی دیگر نیز فرکانس را به vpm 8000 تا vpm 10000 منحصر کرده اند. اما انچه که بایستی در صورت عدم وجود فرکانس معین در مشخصات فنی در نظر داشت این است که انرژی خروجی در فرکانس vpm 10000 دو برابر انرژی خروجی در vpm 8000 بوده و نیروی خروجی در vpm 8000 چهار برابر نیروی خروجی در vpm 5000 می باشد. مقادیر فوق الذکر مشروط به ثابت بودن کلیه پارامترها و فاکتورها به غیر از فرکانس (متغیر مستقل) ویبراتور است. 
پر واضح است که مخلوط های مختلف بتنی، عکس العملها و بازتابهای متفاوتی در برابر ویبراسیون از خود نشان می دهند، نسبتهای اختلاط و دانه بندی سنگدانه های مصرفی در بتن، بیشترین تاثیر را در مقایسه با خمیر سیمان و یا مقدار اب بر روی ویبراسیون بتن و فرکانس مورد نیاز دارند. پایداری حبابهای هوا نیز خودشان به فاکتورهایی از قبیل شیمی سیمان و اب، نوع مخلوط و میزان اب و سیمان مصرفی در ساختار بتن، دانه بندی سنگدانه ها و دمای بتن وابسته هستند؛ مخلوط های بتنی با حبایهای ریز (Fine 0 air – void) در مقایسه با مخلوط های بتنی با حبابهای درشت (Coarse – air – void) به فرکانسهای بالاتری جهت ویبراسیون احتیاج دارند. نوع، اندازه، وزن دامنه نوسان و مدت زمان ویبره یک دستگاه ویبراتور همگی در تعیین فرکانس بهینه برای مخلوط بتنی در یک سایت خاص به همراه ماشین الات ویژه مصرفی در ان سایت، تاثیرگذار می باشند. اما انچه که حائز اهمیت است، این است که نتیجه بحث یک پاسخ عمومی و یا یک فرکانس معین نمی باشد، بلکه احتیاج واقعی این است که یک مخلوط معین بتنی در مقابل تجهیزات خاص به کار گرفته شده در ارتباط با ان، چه عکس العملی نشان داده و یا به عبارت دیگر با چگونه ترکیبی از تجهیزات و مواد می توان به مقاومت، دانسیته و دوام مورد نیاز بتن دست یافت. 
در حال حاضر، اطلاعات مربوط به تاثیرات فرکانس ویبراتور بر روی عملکرد بتن تا حدودی پراکنده می باشد. بیشترین این امارها و داده ها، نتیجه حل مسائل و مشکلات کارگاههای مختلف بوده است؛ لیکن از هم اکنون، توجه خاصی به ثبت و درج مشخصات اماری فرکانس ویبراتورها و جمع اوری اطلاعات مربوط به اینگونه تجهیزات معطوف گردیده است. در ضمن همه ما می توانیم با گوش دادن به صدای ویبراتور در پروژه های کوچک و بزرگ، احساسی از عملکرد انرا تجربه کرده و با بکارگیری مجدد این تجربیات اطلاعات مورد نیاز درباره ویبراتورها و بتنها را ارزیابی و تجزیه و تحلیل نمائیم. 

گوشهای خود را به کار اندازید! 
محدود فرکانسی vpm 6000 تا vpm 15000 که در مورد ویبراتورها مورد بحث قرار می گیرد، در حوزه شنوایی انسان می باشد؛ بنابراین به راحتی می توان از حس شنوایی ادمی به عنوان ابزاری برای تشخیص فرکانس ویبراتور و همچنین افت فرکانس دستگاه ورود شلنگ ویبراتور به درون بتن و نیز امیز دادن افزایش فرکانس ویبراتور در مواقع روان شدن بتن پلاستیک بهره جهت قالبهای مخصوص بتن اغلب صدای (Tone) ویبراتور را تشدید می نمایند، لذا با داشتن تجربه کارگاهی کسی می توان صدای صحیح ناشی از عملکرد درست ویبراتور را تشخیص دادن بخصوص هنگامیکه در کارگاه صدایی غیر از صدای ویبراتور شنیده نشده و اهنگ ویبراتور با صدای ماشین الات دیگر مخدوش نگردد. 
دستگاه کالیبره و کوک گیتار، و میله ای ساده و ارزان قیمت به منظور تخمین فرکانس ویبراتور پیشنهاد می گردد. این وسیله به قیمت 6 دلار، از شش سیم با محدوده فرکانس vpm 4900 تا vpm 19000 تشکیل شده است که اتفاقا محدوده فرکانس مورد نیاز در مورد ویبراتورها را نیز پوشش می دهد. سیم A با فرکانسی برابر vpm 6600، فرکانس معمول ادخال شلنگ ویبراتور در بتن بوده و در چنین فرکانس پائینی، مشکلات بسیار محدودی گزارش گردیده است. با سیمهای D و G می توان از vpm 8800 تا vpm 11800 را تجربه نمود. این محدوده، منطقه انتقالی از ویبراتورهای فرکانس پائین به ویبراتورهای فرکانس بالاست، و با سیم B نیز می توان به فرکانس vpm 14800 دست یافت. چنین فرکانسی (vpm 14800) مربوط به عملکرد ویبراتورهای فرکانس بالا در هوا می باشد. (یک مثال کاملا اشکار مربوط به انتقال فرکانسی از B به G مربوط است به فروبردن شلنگ ویبراتور با فرکانس هوایی vpm 14800 به فرکانس درون بتنی vpm 11800 که عملا 20% افت فرکانسی را نشان می دهد). سیم E نیز فرکانس vpm 20000/1 تداعی می سازد که شبیه صدای اژیر حمله هوایی است. چنانچه در کارگاه ویبراتوری این صدا شنیده شد، بهتر است شلوغ کاری را کنار گذاشته و با خاموش کردن ویبراتور، به فکر پوشاندن سطح بتن باشید.

بایرامیکس

بایرامیکس ، آمیزه ای از آخرین دستاوردهای تکنولوژیکی مهندسی پلیمر و مواد )سرامیک) می باشد . سختی و مقاومت مکانیکی ، فیزیکی و شیمیایی مواد تشکیل دهنده بسیار زیاد بوده و در طی مدت زمان طولانی از دوام و میزان پیوستگی ذرات کاسته نمی شود . بایرامیکس را می توان در تمام سطوح صاف ، هموار و خشک نظیر بتون ، سیمان ، سنگ ، گچ ، تخته یا نئوپان ، شیشه و پلاستیک و حتی سرامیک استفاده نمود . محصول حاضر به صورت ملاط بوده و متشکل از مخلوط دانه های گرانیتی و مرمر سرامیزه با تنوع رنگ فراوان و دانه بندی های متعدد ، رزین های طبیعی و مصنوعی و سایر افزودنی ها می باشد . بایرامیکس بعد از اجرا و خشک شدن ، نمای سنگ تزئینی به خود می گیرد . بایرامیکس میکرو و مینرال در چهار نوع بافت، میکرو ، Kalin , Orta , Saten و با بیش از 120 نوع تنوع رنگی عرضه می گردد .
 

ویژگی های بایرامیکس

· در مقابل بخار آب و یخبندان ضربات فیزیکی و سایش مقاوم می باشد

· ترک بر نمی دارد

· در مقابل اشعه نور خورشید تغییر رنگ نمی دهد

· قابل ترمیم و ضد آب بوده و گرد وغبار نمی گیرد

· عایق حرارتی و برودتی و مقاوم در برابر آتش و حرارت

· کاهش بازتاب نور و رفلکس صدا

· خاصیت آنتی استاتیک و الاستیکی مطابق با استاندارد (1ـ 3800 (ONORM B

· قابل شستشو و مقاوم در برابر باران مطابق با استاندارد (ONORM.Ausg.1.Feb.1997 Pub.7,11,2 )
 

مشخصات فنی محصول

بایرامیکس مینرال و میکرو از استانداردهای فنی و معتبر اروپایی و آمریکایی در راستای عرضه گسترده در بازارهای جهانی برخوردار است. استانداردهای فنی به شرح زیر می باشد:

1. استاندارد مقاومت در مقابل یخبندان مطابقت با (ONORM B 3303)

2. استاندارد مقاومت در مقابل بخار آب مطابقت با(ONORM B 6016)

3. استاندارد جذب آب از طریق منافذ موبین مطابق با (ONORMB 3343)

4. استاندارد مقاومت در مقابل بارندگی یا قابلیت شستشو مطابق با (ONORM Ausg.1.Feb.1997 Pub .7 ,11,2)

5. استاندارد غیرقابل انتقال پذیری (مطابق با ONORM B 3800-1 )

6. استاندارد Peel off (break off) Point

7. گواهی بهداشتی و محیط زیست لابراتور شیمی دانشگاه ساکارایا (نامه شماره 99-56 مورخ 01-03-1999)

نحوه اجرا

مقدار 1 تا 2 لیتر آب به ظرف 25 کیلوگرمی بایرامیکس اضافه کرده و بخوبی مخلوط نمایید . حالا بایرامیکس آماده اجرا می باشد . وسیله اجرا ماله و پیستوله ( فقط برای نوع میکرو ) است و جنس ماله از نوع استیل ضد زنگ می باشد . زمان خشک شدن 24 الی 48 ساعت است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: